پایان سنت حدنامه‌نویسی توصیفی و سهم مهندس بُغایری در نقشه‌برداری مدرن ایران

در دورۀ قاجار اتفاقاتی در ایران رخ داد که برای جامعۀ آن روز تازگی داشت؛ یکی از آنها شروع نقشه‌برداری علمی و مدرن توسط خود ایرانیان بود. تا قبل از این اتفاق در جامعۀ ایرانی متنی توصیفی در قالب مدرکی به نام «حدنامه» تنظیم می‌شد که ماحصل تلاش جمعی چند خبرۀ موثق آشنا با موضوع و محیط و جغرافیای محلی بود. با آنکه نقشه‌برداری جدید در ایران نسبت به فرانسه دیر شروع شد. اما در زمان کوتاهی تنی چند از نقشه‌برداران از جمله میرزا عبدالرزاق مهندس بغایری موفق شدند علاوه بر تهیه نقشه‌های مناطق مرزی از شهرها و مناطق روستایی حسب نیاز دولت و مالکان، نقشه‌هایی نیز در مقیاس‌های مختلف تهیه نمایند، این اتفاق در راستای نوسازی جامعۀ ایرانی اقدامی سرنوشت‌ساز بود که در ابتدای دورۀ پهلوی با ندیده گرفتن نیروی داخلی این توان بالقوّه به حاشیه رانده شد.